ประเภทของฐานเสาไฟฟ้าปูน

การจำแนกประเภทของฐานเสาไฟฟ้าปูน
โดยทั่วไปแล้ว ฐานเสาไฟฟ้าปูนสามารถจำแนกได้เป็น 2 ประเภทหลักๆ คือ ฐานรากตื้น (Shallow Foundation) และ ฐานรากลึก (Deep Foundation) นอกจากนี้ยังมีประเภทของ ฐานรากสำเร็จรูป ที่ได้รับความนิยมเพิ่มขึ้นในปัจจุบัน

1. ฐานรากตื้น (Shallow Foundation)
ฐานรากตื้นเป็นประเภทที่นิยมใช้กันมากที่สุด โดยจะถ่ายเทน้ำหนักของเสาไฟฟ้าลงสู่ชั้นดินที่อยู่ไม่ลึกจากผิวดิน เหมาะสำหรับพื้นที่ที่มีชั้นดินแข็งแรงพอที่จะรับน้ำหนักได้ดี

ฐานรากแผ่ (Spread Footing / Pad Footing):ลักษณะ: เป็นฐานรากที่ขุดหลุมและเทคอนกรีตเสริมเหล็กเป็นรูปสี่เหลี่ยมหรือวงกลม มีขนาดฐานกว้างกว่าส่วนคอเสา เพื่อกระจายน้ำหนักลงบนพื้นที่กว้างของดิน
การใช้งาน: เหมาะสำหรับดินที่มีกำลังแบกทาน (Bearing Capacity) ที่ดี ไม่จำเป็นต้องขุดลึกมาก หรือสำหรับเสาไฟฟ้าที่มีน้ำหนักไม่มากนัก เช่น เสาไฟฟ้าส่องสว่างทั่วไป เสาไฟถนน
ข้อดี: ก่อสร้างง่าย รวดเร็ว และประหยัดค่าใช้จ่าย
ข้อเสีย: ไม่เหมาะกับดินอ่อน หรือดินที่มีความสามารถในการรับน้ำหนักต่ำ เพราะอาจเกิดการทรุดตัวได้
2. ฐานรากลึก (Deep Foundation)
ฐานรากลึกถูกนำมาใช้ในกรณีที่ชั้นดินด้านบนมีความอ่อนแอหรือไม่สามารถรับน้ำหนักของเสาไฟฟ้าได้อย่างเพียงพอ จึงจำเป็นต้องถ่ายเทน้ำหนักลงไปยังชั้นดินที่แข็งแรงกว่าซึ่งอยู่ลึกลงไป

ฐานรากเสาเข็ม (Pile Foundation):ลักษณะ: เป็นฐานรากที่ประกอบด้วยเสาเข็มที่ตอกหรือเจาะลงไปในดินลึกๆ จนถึงชั้นดินแข็ง โดยเสาเข็มจะทำหน้าที่ถ่ายเทน้ำหนักจากเสาไฟฟ้าลงสู่ชั้นดินแข็งนั้นๆ ด้านบนของเสาเข็มจะมีตอม่อคอนกรีต (Pile Cap) ซึ่งเป็นส่วนที่เชื่อมต่อกับเสาไฟฟ้า
การใช้งาน: เหมาะสำหรับพื้นที่ที่มีดินอ่อน ดินเหนียว หรือดินที่มีความสามารถในการรับน้ำหนักต่ำ เช่น พื้นที่ชายฝั่งทะเล พื้นที่ถมใหม่ หรือเมื่อเสาไฟฟ้ามีขนาดใหญ่และน้ำหนักมาก เช่น เสาโครงเหล็กส่งไฟฟ้าแรงสูง
ประเภทของเสาเข็ม:เสาเข็มตอก (Driven Piles): เป็นเสาเข็มสำเร็จรูปที่ใช้ปั้นจั่นตอกลงไปในดิน
เสาเข็มเจาะ (Bored Piles): เป็นการขุดเจาะหลุมในดินแล้วเทคอนกรีตเสริมเหล็กในหลุมนั้น
เสาเข็มเกลียว (Screw Piles): เป็นเสาเข็มเหล็กที่มีลักษณะเป็นเกลียว สามารถหมุนเกลียวลงไปในดินได้
ข้อดี: สามารถรับน้ำหนักได้มาก แก้ปัญหาการทรุดตัวในดินอ่อนได้ดี
ข้อเสีย: มีค่าใช้จ่ายสูงกว่าฐานรากแผ่ และขั้นตอนการก่อสร้างซับซ้อนกว่า
3. ฐานรากสำเร็จรูป (Precast Foundation / ตอม่อสำเร็จรูป)
เป็นฐานรากที่ผลิตจากโรงงานเป็นชิ้นส่วนสำเร็จรูปแล้วนำมาติดตั้งในพื้นที่โครงการ

ลักษณะ: มีลักษณะเป็นบล็อกคอนกรีตเสริมเหล็กที่มีขนาดและรูปร่างตามมาตรฐาน มีการฝัง J-bolt (เหล็กยึดเสา) และท่อร้อยสายไฟมาให้พร้อมจากโรงงาน สามารถนำมาติดตั้งได้ทันที
การใช้งาน: นิยมใช้กับเสาไฟฟ้าส่องสว่าง เสาไฟถนน ที่มีความสูงไม่มากนัก (เช่น 3-12 เมตร) หรือโครงการที่ต้องการความรวดเร็วในการติดตั้ง และควบคุมคุณภาพการผลิตได้ง่าย
ข้อดี:ความรวดเร็ว: ลดระยะเวลาการก่อสร้างในพื้นที่ เพราะไม่ต้องเสียเวลาเทคอนกรีตและรอการเซ็ตตัว
คุณภาพ: มีการควบคุมคุณภาพการผลิตจากโรงงาน
ความสะดวก: ติดตั้งง่าย ลดปัญหาหน้างาน
ข้อเสีย: อาจมีข้อจำกัดเรื่องขนาดและรูปแบบที่ต้องเป็นไปตามมาตรฐานที่ผลิตออกมา
ปัจจัยในการเลือกใช้ประเภทฐานราก
การเลือกใช้ประเภทของฐานเสาไฟฟ้าปูนจะขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย ดังนี้:

สภาพดิน: เป็นปัจจัยสำคัญที่สุด กำลังแบกทานของดิน ความลึกของชั้นดินแข็ง
น้ำหนักของเสาไฟฟ้าและอุปกรณ์: เสาขนาดใหญ่และน้ำหนักมากย่อมต้องการฐานรากที่แข็งแรงกว่า
แรงลม: พื้นที่ที่มีลมแรงมาก เช่น ชายฝั่งทะเล หรือพื้นที่โล่ง อาจต้องการฐานรากที่ต้านทานแรงโมเมนต์จากลมได้ดีขึ้น
งบประมาณและระยะเวลา: ฐานรากแผ่มักจะประหยัดกว่า แต่ฐานรากสำเร็จรูปจะรวดเร็วกว่า
ข้อจำกัดของพื้นที่ก่อสร้าง: พื้นที่แคบ หรือมีสิ่งกีดขวางใต้ดิน อาจมีผลต่อการเลือกวิธีตอกหรือเจาะเสาเข็ม
การเลือกประเภทฐานรากที่เหมาะสมจึงต้องอาศัยวิศวกรโครงสร้างในการพิจารณาและออกแบบ เพื่อให้มั่นใจในความมั่นคงแข็งแรงและปลอดภัยของเสาไฟฟ้าในระยะยาวครับ